Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Chełm

15 lipca 2022 r.
10:19

Niesamowite odkrycie w Chełmie. Krypta z ludzkimi szczątkami

Autor: Zdjęcie autora agdy

Nie wiadomo kim są osoby, których szczątki odkryto w dawnej cerkwi unickiej św. Mikołaja. Wśród nich jest duchowny i osoby świeckie – głównie dzieci. Co ciekawe, o istnieniu krypty nie było wzmianki w żadnych archiwaliach.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Dawna cerkiew unicka przy ul. św. Mikołaja 4 w Chełmie, dziś jest jednym z obiektów Muzeum Ziemi Chełmskiej. Trwają tam prace remontowe. Choć budynek wydawał się gruntownie przebadany, zwłaszcza po ostatnim kompleksowym remoncie w latach 70. ubiegłego wieku, najpierw odsłonięto zamurowane pomieszczenie i przejście prowadzące do sąsiedniego budynku. Teraz konserwatorzy informują o kolejnym, dużo bardziej ciekawym znalezisku.

Pełna krypta, dużo dzieci

Dzięki odwiertom jakie archeolodzy zrobili w nawie dawnej świątyni, zlokalizowali kryptę, o której nie wspominały archiwalia. Szczyt jej sklepienia znajdował się 30-40 cm poniżej betonowej wylewki, na której była ułożona współczesna podłoga.

- Obecność krypty była dla wszystkich pewną niespodzianką. Wewnątrz zostały znalezione ludzkie szczątki, ułożone w pewnym porządku anatomicznym dającym wydzielić groby, niestety były one przygniecione bardzo wymieszanym zasypiskiem. Ziemią wymieszaną z innymi ludzkimi szczątkami. Były tam też kości zwierzęce. To częsta sytuacja. W większości krypt z czasem, do istniejących pochówków dokładane były szczątki wydobyte na przykład w czasie jakichś prac remontowych w świątyni czy na cmentarzu. Także za pierwotne należy uznać pochówki dziesięciu osób: jednego duchownego oraz osób świeckich: dwóch kobiet, mężczyzny i dzieci – mówi dr Beata Borowska, antropolog z Wydziału BiOŚ Uniwersytetu Łódzkiego, która badała znalezisko.

Ktoś dostojny

Badacze zaobserwowali, że szczątki duchownego leżały w centralnej części cerkiewnej krypty, jego trumna była wsparta na cegłach, na wieku miała zdobienia i krzyż co sugeruje, że był to ktoś dostojny. Jako jedyny był pochowany z głową od wschodu. Pozostali zmarli byli pochowani z głowami od zachodu.

Jak informuje Dariusz Kopciowski, wojewódzki konserwator zabytków, na podstawie wstępnej analizy ustalono, że pochówki z krypty można datować na 2. połowę XVII w. lub 1. połowę XVIII w.

Tymczasem budynek cerkwi, który znamy został wzniesiony między 1711 a 1730 rokiem by stanowić część kompleksu budynków unickiego seminarium duchownego. Ale musiał mieć drewnianego przodka i ludzie pochowani w krypcie mogli się modlić właśnie w nim. Zwłaszcza, że historycy opierający się na informacjach z akt sądowych piszą o cerkwi św. Mikołaja wzmiankowanej w 1428 roku, jako jednej z dwóch istniejących w mieście.

Zmarli spokojnie

- Być może dalsze analizy i badania próbek (np. genetyczne) pozwolą stwierdzić czy tych ludzi łączyło jakieś pokrewieństwo. Czy kobiety, z których jedna zmarła około 20. roku życia, to matki pochowanych tu dzieci. Jedno z nich miało około 8 lat. Jego trumna leżała na trumnie duchownego. Możliwe, że to była dziewczynka, pochowana ze srebrnym pierścionkiem, znalezionym w trumnie. Pozostałe dzieci zmarły w młodszym wieku. Dwoje to wręcz niemowlaki – wylicza antropolog, która dodaje, że ludzie ci nie zmarli gwałtowną śmiercią na przykład w wyniku odniesionych ran w czasie wojny. Co ciekawe ich szczątki kostne nie wykazują spektakularnych zmian chorobowych, a ich uzębienie śladów próchnicy co wskazuje na dietę bogatą w białko i witaminy. I może ewentualnie sugerować wysoki status społeczny.

Wrócili gdzie byli

Jak wylicza Dariusz Kopciowki, pochówki w większości nie miały wyposażenia ale znaleziono fragmenty tkanych taśm z nici metalowych ozdabiających trumny oraz pozostałości ziół, którymi je wyścielano.

W zasypce krypty oprócz kolejnych ludzkich szczątków były fragmenty ceramiki i monety z XVII-XVIII w. oraz kilka fragmentów pucharków ze szkła, używanych w czasie obrzędów liturgicznych.

- Krypta jest zbyt mała by mogła być wyeksponowana dla zwiedzających. Ale o jej istnieniu będzie informował ślad w podłodze muzeum. Już została zasypana i zabezpieczona – mówi Natalia Jędruszczak, dyrektor Muzeum Ziemi Chełmskiej, która dodaje, że ewentualnych kolejnych pochówków można się spodziewać pod kościelna kruchtą. Prace w tej części budynku są zaplanowane na jesień.

Jak tłumaczą badacze, zależało im aby znalezione szczątki wróciły na miejsce, gdzie zostały kilkaset lat wcześniej złożone. Po oddzieleniu zwierzęcych kości, ludzkie zostały zamknięte w dwóch trumnach i trafiły do krypty.

Korzystałam z „Wspólnoty wyznaniowe w Chełmie do końca XVIII wieku” Bogumiła Szady

e-Wydanie

Pozostałe informacje

Czar płyty winylowej. Kiermasz płyt
winyle
14 marca 2025, 9:00

Czar płyty winylowej. Kiermasz płyt

W najbliższy piątek (14 marca) oraz w sobotę (15 marca) w Felicity Lublin odbędzie się święto kolekcjonerów i melomanów – Kiermasz płyt.

10 milionów złotych od ministra Sławomira Nitrasa na lubelski sport

10 milionów złotych od ministra Sławomira Nitrasa na lubelski sport

- Dostrzegłem krzywdę, która dotknęła województwo lubelskie. Ta krzywda związana jest z decyzją Zarządu Województwa Lubelskiego, który zdecydował się uszczuplić pieniądze należne sportowi lubelskiemu i przekazać je Polskiemu Komitetowi Olimpijskiemu. Tak jednak nie powinno być – ogłosił dzisiaj w Lublinie Sławomir Nitras, minister sportu i turystyki. Zapowiedział uruchomienie  programów rządowych przeznaczonych na rozwój infrastruktury sportowej i wsparcia klubów z naszego regionu.

Ukrył się w Dębowej Kłodzie. Już siedzi

Ukrył się w Dębowej Kłodzie. Już siedzi

Policjanci zatrzymali 41-latka z Lublina. Był poszukiwany dwoma listami gończymi. Ukrył się w prywatnej posesji, w Dębowej Kłodzie.

Peja & Slums Attack w Kultowej Klubokawiarni
koncert
14 marca 2025, 18:00

Peja & Slums Attack w Kultowej Klubokawiarni

Ryszard Andrzejewski, bardziej znany jako Peja nie składa broni i pokazuje, że stara gwardia polskiego rapu ma jeszcze coś do powiedzenia. Obecny rok będzie 31 w karierze Peja & Slums Attack. W jakiej formie jest Peja przekonamy się 14 marca (piątek) w Kultowej Klubokawiarni.

Wypalanie traw to plaga nie tylko w naszym regionie

Wypalanie traw może słono kosztować

Powiat świdnicki. W tym roku pierwszy pożar traw odnotowano w powiecie świdnickim już 26 stycznia. Potem były kolejne. Strażacy dmuchają na zimne. Sprawcy podpaleń nie mogą się czuć bezkarnie. Policji pomogą nagrania z drona.  

Wiosną Edach Budowlani Lublin będą walczyć o zajęcie jak najwyższej lokaty

Edach Budowlani Lublin wracają do gry. Celem pierwsza czwórka

W pierwszym meczu o stawkę w tym roku Edach Budowlani podejmą Drew Pal 2 RC Lechię Gdańsk. Początek sobotniego spotkania o godzinie 14.

To prawda czy fałsz? Sprawdź swoją wiedzę na temat stolicy Lubelszczyzny!
QUIZ

To prawda czy fałsz? Sprawdź swoją wiedzę na temat stolicy Lubelszczyzny!

Lublin jest miastem pełnym historii, mieszających się kultur i niezwykłych miejsc, które zapraszają tutaj turystów z całego świata. Czy wiesz, które wydarzenia miały tu miejsce, jakie tajemnice kryją zabytki i jakie legendy krążą wśród mieszkańców? Jeśli masz ochotę przetestować swoją wiedzę i dowiedzieć się czegoś nowego, koniecznie rozwiąż nasz quiz!

Złodziei-śpioch smacznie drzemie w okradzionym i zniszczonym busie

Nie czmychnął, bo wódka go trzymała

28-latek, najwyraźniej zainspirowany alkoholem, postanowił włamać się do samochodu. Zniszczył przednią szybę, manetki przy kierownicy, przełączniki oraz wymontował radio. Jednak zamiast uciekać z łupem, „bohater” tej historii postanowił… zdrzemnąć się na tylnej kanapie busa.

Maciej Tokarczyk i jego Wisła Puławy przetrwali najcięższy moment w obecnym sezonie i szykują się do meczu w Elblągu

Maciej Tokarczyk (Wisła Puławy): Nie ma meczów o sześć punktów

Rozmowa z Maciejem Tokarczykiem, trenerem Wisły Puławy

To najlepsi matematyce z „Piątki”. Gratulujemy!

Matematycy na „Piątkę”. Świdnik kolebką ścisłych umysłów

Szkoła Podstawowa nr 5 w Świdniku ma powód do dumy. Siedmioro uczniów tej szkoły zostało finalistami kuratoryjnego konkursu przedmiotowego z matematyki – najwięcej w województwie.

Dodatkowym atutem umiejscowienia biletomatu są wydłużone godziny otwarcia centrum handlowego. Kasa biletowa Opery Lubelskiej jest czynna od wtorku do piątku w godz.10-17 oraz na godzinę przed planowanymi spektaklami. W hipermarkecie E.Leclerc biletomat będzie dostępny od poniedziałku do czwartku godz. 7 do 21.  W piątki i soboty od godziny 7 do 22

Bilet do opery w supermarkecie? Tylko w Lublinie

Już nie tylko w budynku Opery Lubelskiej przy ul. Skłodowskiej, ale także w Centrum Handlowym E.Leclerc Tomasza Zana będzie można kupić bilety na spektakle. Po zakupach wystarczy poświcie chwile, aby wejść w świat sztuki z górnej półki.

Rekord frekwencji w hali Globus podczas meczu Bogdanka LUK Lublin - Cucine Lube Civitanova
galeria

Rekord frekwencji w hali Globus podczas meczu Bogdanka LUK Lublin - Cucine Lube Civitanova

Jak na finał Challenge Cup przystało w hali Globus w środowy wieczór pojawiła się rekordowa w tym sezonie liczba widzów. Spotkanie Bogdanka LUK Lublin - Cucine Lube Civitanova śledziło 4250 osób. Co najważniejsze, kibice wychodzili z hali bardzo zadowoleni, bo gospodarze ograli włoskiego giganta 3:1. Sprawdźcie nasze zdjęcia z trybun.

Sport i kultura! Wydarzenia w woj. lubelskim w weekend 14-16 marca 2025
Co Gdzie Kiedy
film

Sport i kultura! Wydarzenia w woj. lubelskim w weekend 14-16 marca 2025

Szukasz planów na weekend w województwie lubelskim? Sprawdź najnowszy odcinek Co Gdzie Kiedy, w którym przedstawiamy najciekawsze wydarzenia kulturalne i sportowe na nadchodzące dni!

Budynek przy ulicy gen. Gustawa Orlicz-Dreszera

Nowe życie dawnego banku w Chełmie

Po latach planowania i przeszkód, Chełm staje przed realną szansą na modernizację budynku przy ul. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera. Obiekt, który niegdyś służył jako siedziba banku. Ma on przejść gruntowną przebudowę i stać się nowoczesnym centrum z potencjałem technologicznym.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Ogłoszenia

Najnowsze · Promowane
Motoryzacja -> Sprzedam -> Osobowe

Volvo F60 D4

Lublin

58 000,00 zł

Motoryzacja -> Sprzedam -> Osobowe

BMW 525-D Sport

Lublin

130 000,00 zł

Budownictwo -> Materiały -> Sprzedam

trojnik

ZAMOŚĆ

12,00 zł

Budownictwo -> Materiały -> Sprzedam

rurakom

ZAMOŚĆ

145,00 zł

Budownictwo -> Materiały -> Sprzedam

kształtki

ZAMOŚĆ

9,00 zł

Komunikaty